වවුල්පන හිරිගල් ගුහාව

වවුල්පන හිරිගල් ගුහාව

වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමෙන්තුවට අයත් වවුල්පන රක්ෂිත වනය තුල පිහිටා ඇති මෙම හුණුගල් ගුහාව වවුලන්ගේ වාවස්ථානයක් ලෙසින් ප්‍රචලිත වී ඇත. කිසි‍ෙස්ත්ම අවධානය යොමු ‍ෙනාකරන කරුණ නම් එය පාරිසරක භූගෝලීය හා ඵෙතිහාසික වශයෙන් ඉතා වැදගත් කමකින් යුතු ස්ථානයක් වන බවයි. 1942 දී ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සිතියම සකස් කිරීමේදී වවුල්පන ගුහාව අතුලත් වන පරිදි අක්කර 29 රූඩ් 02 ක කැලෑ ප්‍රදේශයක් රක්ෂිත වනාන්තරයක් ලෙස වෙන්කර ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. .

වවුල්පන හිරිගල් ගුහාව පිළිබ්‍ඳ විද්වතුන්ගේ අවධානය වැඩි වශයෙන් යොමු වූයේ 1977 සිටය. වවුල්පන හිරිගල් ගුහාව පිළිබඳ විද්වතුන්ගේ අවධානය වැඩි වශයෙන් යොමු වූයේ 1977 සිටය. විවිධ ක්ෂේත්‍ර ඔස්සේ විවිධ පුද්ගලයින් එතැන් සිට මේ දක්වා පරීක්ෂණ සිදු කෙරුනු අතර ඒ සියල්ලගේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රක්ෂිතය අක්කර 50 දක්වා වැඩි කොට වන රක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ පාලනයට නතුකොට ඇත.

වර්ෂ 1963 දී ප්‍රංශ ජාතික විද්‍යාඥයෙකු පේරාදෙනිය විශ්ව විද්‍යාලයේ භූ විද්‍යා අංශය සමග ඒකාබද්ධව මෙහි භූ විද්‍යාත්මක පසුබිම පිළිබඳව දීර්ඝ අධ්‍යයනයක් සිදු කර මෙම ගල් ගුහාව වසර මිලියන 500 පැරණි බවට තහවුරු කොට ඇත.

1972 Ceylon traveler නම් ග්‍රන්ථයට ලිපියක් සපයමින් ආතර් සී ක්ලාක් මහතාද එම කාල නීර්නය සනාථ කර ඇත.

සබරගමු පල‍ාතේ රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කය තුල කොළොන්න ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයට අයත් කුඹුරුගමුව ග්‍ර‍ාම‍ෙස්වා වසම තුල වවුල්පන ගම්මානය පිහිටා ඇත. මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 912 උසකින් පිහිටා ඇති වවුල්පන ගම්මානය රක්වාන කඳුවැටියට යාව පිහිටි උසින් අඩි 1400 ක් පමණ වන බුලුතොට කදුවැටිය අයත්ව පිහිටා ඇත. ඇඹිලිපිටිය ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයේ මායිමද බෙදෙනුයේ වවුල්පන ගම්මානය ආසන්නයෙන්ම වීම විශේෂත්වයකි. වවුල්පන හුණුගල්ගුහාවේ සිට මෙම සීමා මායිමට මීටර් 300 පමණ දුරකින් පිහිටා ඇත.

පල්ලේබැද්ද තුංතොට මංසන්ධියෙන් දකුණු දෙසට ඇති කටුකුඹුර මාර්ගයේ කටුකුඹුරට පැමිණ කිලෝමීටර් 12 පමණ පැමිණ එතැන් සිට වවුපන සංවර්ධන මාවතට පිවිස කිලෝමීටර් 03 ක් පමණ දුරින් හුණුගල් ගුහාව පිහිටා ඇත.

ඉතා ආසන්නම මාර්ගය වනුයේ උඩවලව බැරියල් හංදියෙන් දකුණට හැරී රක්වාන ගඟ නව යකඩ පාලම පසුකොට මධ්‍යම අ‍ෙදාළුව හරහා ඉහළ ආදොළුව පාරෙන් කෝන්ගස්තොට හරහා මුළු දුර කිලෝමීටර් 7 ක් පමණ යෑමේදී වවුල්පන සංවර්ධන මාවතට පිවිසිය හැක. මෙම ම‍ාර්ගය ආදොළුව නිම්නය අභියසින් ඉතා මන බදින ආකාරයෙන් පිහි‍ටා ඇත. අක්ෂාංශ ගත පිහිටීම අනූව සමය උතුරු අක්ෂාශක 622. – 627 හා නැගෙනහිර දේශාංශගත 80.46-8048 අතර පිහිටා ඇත.

දේශගුණික වශයෙන් අතරමැදි කළාපයට අයත් ඊසාන දිග මෝසම් මගින් සැලකිය යුතු වර්ෂාපතනයක් ලබන මෙම පෙදෙස මධ්‍යම වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මි.මී. 2500 පමණ වන අතර උෂ්ණත්වය සෙලිසියස් අංශක 27-30 ක් පමණ වේ.

ගතට සෞම්‍ය දේශගුණ තත්වයක් දැනෙන මෙම පෙදෙසේ ජීවත් වන ගැමියන්ගේ ප්‍රධාන ජීවනෝපාය ගොවිතැන් කටයුතු වන අතර ගම්මිරිස්, කරාඹු නැටි., කුරුදු ඉතා සාරවත් ලෙස වගා කර ඇත.

වවුල්පන හුණුගල් ගුහාව තුලින් ඉතා මනස්කාන්ත ලෙස හල්වින්න දොල ගලා බසී. වලවේ ග‍ඟේ අතුගංගාවක් වන ආදොළුව ගඟ පෝෂණය කරන මෙම ගංඟා සියල්ලගේම පෝෂක ප්‍රදේශය වන්නේ රක්වාන කඳු වැටියයි. හුණුගල් ගුහාවෙන් පිටවීම සඳහා ඇත්තේ අඩි 20 පමණ උසින් යුතු එක් දොරටුවකි. පිටවීමේ දොරටුව වම් පසින් මීටර් 20 පමණ දුරකින් අඩි 300 ක් පමණ දිගින් යුතු කිරිගරුඩ පර්වතයක් දැකගත හැකි අතර දොරටුව දකුණුපසින් පිහිටි හුණුගල් බිත්ති වල වසර මිලියන ගණනක් පැරණි ශාක හා සත්ව පොසිල දැකගත හැකිය. එයට ආසන්නයේ පැරණි කොරල් ආකාර හුණුගල් පවතින ස්ථානයක්ද දැකගත හැකිය. වම් පසින් වූ ඛාදනයට ලක් වූ ගුහා ලක්ෂණ සහිත අඩි 200 පමණ ප්‍රදේශයක්ද දැකගත හැකිය.

වවුල්පන හුණුගල් ගුහාවේ අභ්‍යන්තරය සැබවින්ම ස්වභාවික මූර්ති නිර්මාණයන්ගෙන් සැදුම්ලත් කළාගාරයක් වැනිය. ගුහා ආසන්නයට පෙනපිඬු නගමින් ඇද හැලෙන අභ්‍යන්තර දිය ඇල්ලෙන් විසිරෙන සිහින් දිය බිදිති ගතට ගෙන දෙන ප්‍රබෝධය වචනයෙන් විස්තර කල නොහැක. අදුරු හුණුගල් ගුහාව තුල පහන් එලියෙන් පෙනෙන චිත්‍රය සිතට ගුප්ත බයක් ගෙන දුන්නද චමත්කාර ජනක බවින් පිරී ඇත. වවුල්පනේ යන නාමය තුලම වවුලන් පිළිබඳ අර්ථයක් ගම්‍ය වන බව නොරහසකි. ගුහාවේ දොරටුවෙන් ඇතුළු වී හල්වින්න දොළ පහර දිගේ ගුහාව අභ්‍යන්තරයට ගමන් කිරීමේදී අප අසලින් ගමන් කරන වවුලන්ගේ අදුරු ජායාවන් දැක ගත හැකිය. හොදින් එළිය අල්ලා ගුහාවේ ඉහළ පියස්ස පිරික්ෂීමේදී ගුහාව තුල සැරිසරන වවුලන්ගේ අදුරු ජායාවන් දැකගත හැකිය. හොදන් ආලෝක ධාරාවක් මත ගුහාවේ ඉහළ පියස්ස පිරක්සීමේදී එහි එල්ලී සිටින වවුලන් විශාල ප්‍රමාණයක් දැක ගත හැකිය.

1) රත් දුඹුරු එල වවුලා 2) ලොකු පත්‍ර නාස් වවුලා 3) දිවි වර්ණ ප්‍රත්‍ර නාස් වවුලා 4) ස්නයි වර්ගේ පත්‍ර නාස් වවුලා 5) රත් දුඹුරු අස්වලාඩන් වවුලා 6) දිගු පියාපත් වවුලා ලොකු කුඩා ගුහා සියල්ලේම අඩු වැඩි වශයෙන් වවුලන් සිටිනු දැක ගත හැකිය. කිවුල් දිය උල්පත් ගුහාව ආසන්නයේ මල්වතු කාමරය ලෙස ව්‍යවහාර කරන අතර දීර්ඝ අධ්‍යයන වලින් හෙලිවී ඇත්තේ මෙම වවුලන්ගේ තිබිරිගෙය බවයි. තවද මෙහි සිදු කළ අධ්‍යයන වලින් ‍ෙහලි වූ කරුණක් නම් වැල්ලවාය ප්‍රදේශයේ ජීවත් වන වවුලන්ද පැටව් බිහි කිරීම ට වවුල්පනේ ගුහාවට පැමිණෙන බවය. වවුලන්ට අමතරව මේ අවට වනාන්තරය තුල ක්ෂිරපායී සතුන් රාශියක් දිවි ගෙවයි. රිලවා, කබල්ලෑවා, කළු වදුරා, වල් ඌරා. තිත් මුවා, ගෝනා, ඉත්තෑවා, හාවා, ඹලු මුවා, දඩු ‍ෙල්නා, මීමින්නා, විශේෂයෙන් දැකිය හැකිය. මෙම රක්ෂිතය තුල පක්ෂි විශේෂ රාශියක්ද දැක ගත හැකිය. අධ්‍යයන වලින් හෙලි වී ඇත්තේ පක්ෂි විශේෂ 100 කට අධික ප්‍රමාණයක් ජීවත් වන බවයි. මෙහි ආවේනික පක්ෂින් ලෙස මොණරා වළි කුකුළා, අලු කෑදැත්තා, හිසකළු කොන්ඩයා, මුදුන් බොර දෙමලිච්ජා, නිල කොබෙයියා, සැළලිහිනියා, ගිරා මලිත්තා, අලු ගිරවා මයිනා යන පක්ෂින් පෙන්වා දිය හැක. ගුහාව තුල මිය යන වවුලන් ආහාරයට ගැනීමට ඒ තුල කබරගොයින් කීප දෙනෙක්ද ජීවත් වේ.

වනය තුල විෂ ඝෝර සර්පයින් අතර තිත්පොළගා, නයා, නාගමාපිලා, ආදීන්ද පිඹුරා, ඇහැටුල්ලා, වැනි විෂ අඩු උරගින්ද ලංකාවටම ආවේනික දුර්ලභ විශේෂයක් වන කරමල් බෝදිලියා ද මෙහි දුලබව දැක ගත හැකිය. තල්කොස්සා, කදුකර අභිරාව‍ා ගල් පාඩියා, බුලත් හපයා, වැනි මිරිදිය මසුන් හල්විනි දොළට ආවේනික මිරිදිය මුසුන්ය.

වවුල්පන ගුහාව තුල කෘමී සතුන් බොහොමයක් ජීවත් වෙති. මොවුන් මෙහි තුල ඇති අදුරට අනුවර්ථනය වී ඇත. ගුහාව අභ්‍යන්තරයේ ජීවත් වන කැරපොත්තන් වැනි කෘමීන් සම්පූර්ණයෙන් සුදු පැහැයෙන් යුක්ත වී ඇත. මෙම වනයට ආවේනික ශාක විශේෂ 160 ක් පමණ සිදු කළ අධ්‍යන වලින් සොයා ගැනීමට හැකි වී ඇත. කළුවර, කළු මැදිරිය, බුරුත, මිල්ල, කොළොන්, වෑවරණ, හුළංහික්, රිටිගස් ගම් මී, දිය මී, ගම්මාළු, දමින, කැටකෑල්ල ආදිය ප්‍රධාන වේ. වෘක්ෂ, පදුරු ශාක, පැලෑටි සහ වැල් වර්ගද වන අතර කහ බඹුරු වැල් වෙනිවැල් ගැට කොතල හිඹටු පුස්වැල් දැකිය හැක.

මඩු ශාකයද බහුලව මෙම ප්‍රදේශය තුල දැකිය හැක. ශ්‍රී ලාංකික අප සැමගේ වටිනා ස්වභාවික උරුමයක් වන වවුල්පන හුණු ගල් ගුහාව ප්‍රමුඛ රක්ෂිත වනාන්තරය පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමු විය යුතුය. එහි සංරක්ෂන තත්වය ඉහල මට්ටමකට ගෙන ආ යුතු වේ. පලාත් පාලන ආයතනය හා වෙනත් සංවිධාන විසින් සිදුකරන සංවර්ධන කටයුතු මෙහි ඉදිරි පැවැත්ම කෙරේ විනාශයට හේතු වන අයුරින් සිදුවීම වැලැක්විය යුතු වේ. පසුගිය වකවානුවේ කොළොන්න ප්‍රාදේශීය සභාව මගින් සුර්යය ශක්තිය උපයෝගී කොට ගුහාව තුල විදුලි බුබුළු දැල්විය. පසුව මෙහි වෙසෙන වවුලන් ගුහාව තුලින් ඉවත්ව යෑම වලක්වාලිය නොහැකි විය. පසුව විදුලි සැපයුම් ඉවත් කළද එහි අනිසි ප්‍රතිඵල අදටත් දැකිය හැකිය. හුණුගල් ගුහාට ප්‍රවේශ වීම සඳහා කිවුල් දිය උල්පත විනාශ වන අයුරින් මාර්ගයක් නිර්මාණය කිරීමට සැරසීම කාගේ යෝජනාවක්ද යන්න ජාතික වශයෙන් සොයා බැලිය යුතු කාරණාවකි. නීති විරෝධි මැණික් ගැරීම වනය පුරා දැකගත හැක. මෙම වනාන්තරයේ වටිනා ශාක දැව ජාවාරම්කරුවන්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීම කෙරේ විශේෂයෙන් අවධානය යොමු කළ යුතු ‍‍ෙව්. විශේෂයෙන් මෙම වටිනා ස්ථානය දැක බලා ගැනීමට පැමිණෙන සංචාරකයන් එහි වන සතුනට හා ගහකාළ වලට හුණුගල් ගුහාවටද හානි සිදු නොවන අයුරින් මනා සංයමයකින් යුතුව කටයුතු කිරිමට වග බලා ගත යුතුය. ඔවුන් රැගෙනවිත් පානය කළ මත්පැන් බෝතල හල්විනි දොලේ තැනින් තැන බිද දමා ගොස් ඇත. මෙමගින් මෙහි පැමිණෙන පාසැල් ශිෂ්‍යයන් සංචාරකයින් හට මහත් අවධානම් තත්වයකට මුහුණ පෑමට සිදුවේ. සංචාරකයින් රැගෙන එන පොලිතින් මළු තැන තැන දමා යෑම පාරිසරික වශයෙන් විශාල ගැටළු රාශියක් මතුකරයි. වවුල්පන හිරිගල් ගුහාව අප සතු මහගු ස්වභාවික සම්පතකි. එය ආශ්‍රිත පරිසරයද අප සතු ජාතික උරුමයන්ය. මෙම සියළු කරුණු සැලකිල්ලට ගෙන මෙම මහඟු සම්පත අනාගත පරපුර වෙනුවෙන් සංරක්ෂණය කර තබා ගැනීම වර්තමානයේ ජිවත් වන අප සැමගේ යුතුකමක් හා වගකීමක් වන්නේය.